BINNENVAARTTAAL

de binnenvaart encyclopedie op internet

Kleine Kromstevens

Hooitjalk, Skûtsje, Roefschip, Kofke, Kofschuit, Beurtschip

en alle andere kleine kromstevens die ik (eerst) niet kon herkennen
of niet alledaags zijn.

Zoals U in de inleiding tot scheepstypes kunt lezen is een scheepstype nooit een strak begrensd model! Er zijn variaties en waar men de grenzen moet trekken is geen uitgemaakte zaak. In mijn beschrijvingen van scheepstypes schets ik een aantal kenmerken van het type. Het is echter voor iemand, die de vaardigheid van het onderscheiden van bepaalde scheepstypen niet regelmatig traint, zeer lastig scheepstypen te herkennen. Dit geldt vooral wanneer men het schip in kwestie slechts vluchtig gekend heeft of het vanaf een foto moet beoordelen. Vandaar dus dit bestand, waarin ik onzekere, of sporadisch voorkomende 'types' verzamel.
Mocht ik hier en daar eens de plank misslaan, laat dat dan weten! ( Zie 'contact' in het menu.) Vermeldt wel even wat er fout is, dan kan ik er nog wat van leren.

Een scheepje passert 't Schouw, aan het Noord-Hollandskanaal. De roef is voor een skûtsje aan de hoge kant, ook steekt de mast niet door het dek. Zou het een tjalkje zijn? Daarvoor is het weer een beetje te plat.
Foto: Pieter Klein, nabij 't Schouw, zomer 1978. (groter formaat)

Moderne opbouwen maken het moeilijker schepen te beoordelen. Dit lijkt me een skûtsje. Zie maar eens hoe het boeisel aan de kop naar binnen valt!
Foto: Pieter Klein, Goingarijp, april 1997. (groter formaat)

Schilderdwerk kan het beeld vertekenen, maar ik vind deze 'Nieuwe Zorg' toch wel heel anders ogen dan het voorgaande scheepje. Ander type?, ander model?, andere werf? Wie het weet mag het zeggen.
Foto: Pieter Klein, Goingarijp, april 1997. (groter formaat)

Eind jaren negentig fotografeerde ik dit scheepje wat bij mij de nodige vraagtekens opwierp. Het scheepje voert de fok op een botteloef en de mast steekt door het dek; eigenschappen van een skûtsje. De romp heeft echter meer weg van een tjalkje en ook de hoogte van de roef past daar beter bij. Ik kwam er niet echt uit!
Foto: Pieter Klein, Goingarijp, ca. 1999. (groter formaat)

Een aantal jaren later kreeg ik een antwoord. Dit ijzeren scheepje, met houten stuiten!!, zou in 1894 bij Bijlsma te Wartena gebouwd zijn. Volgens gegevens op skûtsjehistorie.nl loopt echter pas in 1906 het eerste ijzeren schip van enig formaat de werf te Wartena af. De eigenaar van deze 'Twee Gebroeders' heeft dus de verkeerde informatie over zijn scheepje ontvangen.
Foto: juli 2006. Ingezonden door K. Kuiper, Sneek. (groter formaat)

Het tjalkje 'De twee Gebroeders' van Dhr. Kuiper. Hier met een aardig vaartje zeilend door de Houkesloot. Het scheepje meet Afm. 14.80 x 3.40 x 1.08 meter en is ca. 16 ton groot. Het heeft dus wel echt de maten, die men bij een skûtsje zou verwachten.
Foto juli 2006. Ingezonden door K. Kuiper, Sneek. (groter formaat)

De 'Rot' is een tjalkachtig beurtscheepje, mogelijk een roefschip. Een Groningsscheepje op een Friese beurtdienst dus. Het verhaal wil dat het scheepje in zijn gloriedagen geregeld, wegens meerdere bekwaamheid,
bij de hardzeilerijen van deelname uitgesloten werd.
Het schip werd in 1887 bij scheepswerf 'De Koningspoort' te Vierverlaten gebouwd.
Het schip mat 11,9 x 3,15 meter en was 17 ton groot. [Meting L383N]
Foto: Leo Schuitemaker, Hasselt juli 2012. (groter formaat)

Ook hier heeft men omwille van de bruikbaarheid als recreatievaartuig concessies moeten doen. Zo er oorspronkelijk een roefje geweest is*, dan stak deze nauwelijk meer dan een handbreed boven de met ronde luiken gedekte luikenkap uit. De luikenkap stak op haar beurt weer weinig boven de potdeksel uit en ook de mastkoker was evenredig lager.

*Op de weinige oude foto's die er van het scheepje zijn, is het niet echt duidelijk of er een roefje was. Er kan bijv. ook een potkastje gestaan hebben.

Foto: Leo Schuitemaker, Hasselt juli 2012. (groter formaat)

Een Langedijker zeilkof is voor de minder geoefende kijker nauwelijks van een 'gewone' tjalk te onderscheiden. Het scheepje werd in 1893 op de werf van de Gebr. Boot te Leiderdorp gebouwd. Afmetingen romp zonder roer en zwaarden bedragen:
9,9 x 3,15 meter. Het heeft een holte van 1,3 meter.
Foto ingezonden door N. Vader, Broek op Langedijk. (groter formaat)

De Langedijker kof van bovenaf gezien. Vaak hadden dit soort kleine schepen slechts een kleine stuurkuip of stuurkuil. De grote kuip die men hier ziet, als mede het tot roef verbouwde achterdeel van het ruim zijn er om het gebruik als vakantievaartuig te veraangenamen.
Foto ingezonden door N. Vader, Broek op Langedijk. (groter formaat)

Een beetje vaag plaatje van een oude zeilkof. Ook hier zal het menigeen moeilijk vallen er iets anders dan een tjalk in te zien en als men dan ook nog weet dat G.J. Schutten alleen al bij de houten Friese schepen ook nog onderscheid maakte tussen het Feerskip, klein schuitje/skûtsje, het skûtsje, trekschip en de schuit/skute. Dan wordt hetkenning ook wel lastig. En dat is dan nog niet alles want er zijn nog andere Hollandse, Friese, Zeeuwse en Groningse tjalkachtigen in hout gebouwd.
Foto ingezonden door N. Vader, Broek op Langedijk. (groter formaat)

Bestandsrevisie Augustus 2020.

Sitemap

© 1997-heden; Vereniging 'De Binnenvaart', Dordrecht. Redactie: Pieter Klein, Amsterdam.
De rechthebbenden kunnen niet aansprakelijk gesteld worden voor de gevolgen van het gebruik van deze site,
noch voor de gevolgen van het gebruik van de in deze site opgenomen links!
Deze site gebruikt cookies!
Zonder toestemming vooraf, is gehele of gedeeltelijke overname van enig deel uit 'Binnenvaarttaal' verboden! Veel inzenders zullen echter een verzoek tot het (her)gebruik van het getoonde materiaal inwilligen. (meer informatie)
Kopieën naar Facebook, Pinterest, en andere doorgeefluiken zijn echter niet toegestaan!

Deze site is geoptimaliseerd voor een resolutie van 1024x768 px.,

U wordt verzocht eventuele gebreken te melden! (meer informatie)

Mijn dank gaat uit naar ALLEN, die mij met deze site helpen of geholpen hebben.

Pieter Klein:
Redacteur, auteur, ontwerper en webmaster.

Statistieken